W obliczu globalnych wyzwań, takich jak zmiany klimatyczne, wyczerpywanie się zasobów naturalnych oraz nierówności społeczne, zarządzanie zrównoważonym rozwojem staje się coraz bardziej kluczowe zarówno dla przedsiębiorstw, jak i instytucji publicznych, dając jednocześnie silny impuls rozwoju w obszarze działalności organizacji pozarządowych. Idea zrównoważonego rozwoju, trafnie określona zdaniem z Raportu Światowej Komisji ds. Środowiska i Rozwoju z 1987 r.: „zrównoważony rozwój to taki rozwój, w którym potrzeby obecnego pokolenia mogą być zaspokojone bez umniejszania szans przyszłych pokoleń na ich zaspokojenie”, stawia nowe wymagania przed menedżerami i liderami biznesu. W tym kontekście pojawia się także nowa rola zawodowa – specjalista ESG, który jest odpowiedzialny za integrację aspektów środowiskowych, społecznych i ładu korporacyjnego (Environmental, Social, Governance) w strategiach organizacji.

    Zarządzanie zrównoważonym rozwojem to nie tylko kwestia etyki, ale także odpowiedź na potrzeby rynku i inwestorów, którzy coraz częściej oczekują od firm działań proekologicznych i społecznie odpowiedzialnych. Czy zatem zrównoważony rozwój to wyzwanie, czy raczej konieczność? Artykuł ten ma na celu przybliżenie koncepcji zrównoważonego rozwoju w zarządzaniu oraz omówienie roli specjalisty ESG jako kluczowego gracza w tym obszarze.

    Zarządzanie zrównoważonym rozwojem – teoria i praktyka

    Definicja i cele zrównoważonego rozwoju

    Zrównoważony rozwój opiera się na trzech filarach: środowiskowym, społecznym oraz ekonomicznym. Organizacje, które aspirują do działania zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju, muszą równocześnie dbać o:

1. Ochronę środowiska – minimalizowanie negatywnego wpływu na środowisko naturalne poprzez efektywne zarządzanie zasobami, redukcję emisji CO2, wspieranie pozyskiwanie energii z naturalnych źródeł i inne działania proekologiczne.
2. Odpowiedzialność społeczną – troska o prawa człowieka, rozwój lokalnych społeczności, inkluzję społeczną i sprawiedliwość społeczną, a także poprawa warunków pracy.
3. Ład korporacyjny – zapewnienie przejrzystości w zarządzaniu, etycznego postępowania oraz uczciwego traktowania interesariuszy, w tym inwestorów, pracowników 
   i konsumentów.

    Praktyczne wdrożenie zrównoważonego rozwoju w przedsiębiorstwie wymaga opracowania strategii, która uwzględnia te trzy aspekty i integruje je z codziennym zarządzaniem. Kluczowym elementem tego procesu jest także monitorowanie postępów za pomocą mierzalnych wskaźników, takich jak emisje gazów cieplarnianych, poziom zaangażowania pracowników, różnorodność w zespołach czy efektywność energetyczna.

    Dlaczego zarządzanie zrównoważonym rozwojem staje się koniecznością?

    Na znaczenie zrównoważonego rozwoju wpływa kilka kluczowych czynników:

1. Zmieniające się oczekiwania konsumentów – konsumenci coraz bardziej świadomie wybierają produkty i usługi firm, które dbają o środowisko i odpowiedzialność społeczną. Według raportów z rynku, pokolenie millenialsów i pokolenie Z stawia zrównoważoność jako jeden z głównych kryteriów przy podejmowaniu decyzji zakupowych.
2. Presja inwestorów – inwestorzy zaczynają preferować firmy o wysokim ratingu ESG, uznając je za mniej ryzykowne i bardziej stabilne długoterminowo. Z tego powodu przedsiębiorstwa, które ignorują te kryteria, mogą mieć trudności z pozyskiwaniem kapitału.
3. Regulacje prawne – coraz więcej państw i organizacji międzynarodowych wprowadza regulacje, które zmuszają firmy do raportowania działań związanych ze zrównoważonym rozwojem. Przykładem jest dyrektywa Unii Europejskiej dotycząca ujawniania informacji niefinansowych NFRD (ang. Non-Financial Reporting Directive) oraz wdrażana aktualnie w Polsce jej rozszerzona wersja CSRD (ang.Corporate Sustainability Reporting Directive).
4. Zmiany klimatyczne i globalne wyzwania środowiskowe – zmiany klimatyczne wywierają coraz większy wpływ na działalność firm, zarówno w kontekście ryzyka operacyjnego, jak i zmian regulacyjnych. Firmy, które nie dostosują się do nowych realiów, mogą napotkać trudności w funkcjonowaniu na rynkach międzynarodowych.

    Wyzwania zarządzania zrównoważonym rozwojem

    Zarządzanie zrównoważonym rozwojem nie jest zadaniem łatwym. Przedsiębiorstwa muszą zmierzyć się z wieloma wyzwaniami, takimi jak:

• Koszty wdrożenia działań proekologicznych – na przykład inwestycje w technologie zmniejszające emisje czy poprawiające efektywność energetyczną mogą być kosztowne.
• Dostosowanie się do wymagań standardów CSRD – wynikających z wdrażania rozporządzenia (UE) 2020/852.
• Zmiana kultury organizacyjnej – w wielu firmach implementacja strategii zrównoważonego rozwoju wymaga zmiany podejścia zarządu i pracowników do kwestii środowiskowych i społecznych, co może być czasochłonne i wymagać zaangażowania na wszystkich szczeblach organizacji
• Niska dostępność specjalistów CSR/ESG - z uwagi na szczególnie wymagane kompetencje

    Specjalista ESG – nowy zawód przyszłości

    Kim jest specjalista ESG?

Specjalista ESG (Environmental, Social, Governance) to osoba odpowiedzialna za zarządzanie i monitorowanie strategii zrównoważonego rozwoju w organizacji, z naciskiem na kwestie środowiskowe, społeczne oraz ładu korporacyjnego. Jego zadaniem jest nie tylko wprowadzanie polityk proekologicznych, ale także dbanie o różnorodność w miejscu pracy, przejrzystość finansową, etyczne zarządzanie oraz relacje wewnątrz organizacji i jej interesariuszami.

    Rola i kompetencje specjalisty ESG

    Do głównych obowiązków specjalisty ESG należą:

1. Opracowanie i wdrożenie strategii ESG – planowanie działań, które mają na celu spełnienie kryteriów zrównoważonego rozwoju, a także monitorowanie i raportowanie ich postępów.
2. Współpraca z interesariuszami – prowadzenie dialogu z inwestorami, pracownikami, klientami i innymi podmiotami zainteresowanymi działalnością firmy.
3. Analiza ryzyk ESG – identyfikowanie ryzyk związanych z działalnością operacyjną firmy, np. ryzyka środowiskowe (klimatyczne), finansowe, czy społeczne (np. konflikty w miejscu pracy).
4. Raportowanie niefinansowe – przygotowanie sprawozdań na temat działań organizacji w zakresie ESG, zgodnie z wytycznymi standardów CSRD.

    Wymaga to szerokiej wiedzy z zakresu zarządzania, ochrony środowiska, etyki biznesu, ekonomii oraz znajomości regulacji prawnych. Specjalista ESG powinien także posiadać umiejętności analityczne oraz zdolności interpersonalne do pracy w zespole i prowadzenia dialogu z interesariuszami, co jest kluczowe w budowaniu zaufania. Nie bez znaczenia jest też znajomość zagadnień z obszaru społecznej odpowiedzialności biznesu i funkcjonowania podmiotów ekonomii społecznej.

    Znaczenie specjalisty ESG na rynku pracy

   W miarę jak znaczenie ESG rośnie, rola specjalisty ESG staje się nieodzowna w strukturach firm. Według raportów branżowych, zapotrzebowanie na osoby z kompetencjami w zakresie ESG dynamicznie wzrasta, co sprawia, że jest to jeden z najbardziej perspektywicznych zawodów przyszłości. W obliczu rosnących regulacji i oczekiwań inwestorów oraz konsumentów, firmy muszą inwestować w profesjonalistów, którzy będą w stanie skutecznie zarządzać procesami związanymi z ESG. Przewiduje się, że w perspektywie kilku najbliższych lat obowiązkiem raportowania ESG objętych zostanie blisko 20 000 podmiotów.

    Zarządzanie zrównoważonym rozwojem przestaje być jedynie wyborem a staje się koniecznością wynikającą z presji regulacyjnej oraz rynkowej. Firmy, które nie dostosują się do nowych realiów, mogą napotkać trudności w pozyskiwaniu kapitału na rozwój, możliwością uczestniczenia w łańcuchach dostaw, budowaniu wizerunku oraz w funkcjonowaniu w warunkach zmieniających się regulacji. W tym kontekście rola specjalisty ESG staje się kluczowa – jako strażnika odpowiedzialności środowiskowej, społecznej i korporacyjnej, który pomaga firmom osiągać cele zrównoważonego rozwoju i budować długoterminową wartość.

Opracowanie: zespół redakcyjny 43300.pl